Bibliodrama
De parel
In deze zinsnede, een korte gelijkenis herkende Karel Vanspringel het eigen op zoek zijn en dat van vele (jonge) mensen naar wat uiteindelijk waardevol is in het leven. Daarbij realiseerde hij zich dat dit een langdurige zoektocht is met vallen en op staan, met gissen en missen, van vinden en weer verliezen. Daardoor kwam hij op het idee dat achter de rol van de koopman op zoek naar parels niet één figuur of rol schuilgaat maar vele. Want vooraleer iemand op zoek gaat naar parels, zal er mogelijk een tijd geweest zijn dat men er nog niet naar zocht. En als men uitkijkt naar één kostbare parel heeft men mogelijk al kleinere verzamelt of wel eens een waardeloze voor kostbaar aangezien.
Vanuit deze overwegingen werd door hem deze speelwijze met de verhaaltekst ontwikkeld.
1. Het lezen van de verhaaltekst
2. De geassocieerde rollen bij de ene verhaalfiguur uit de tekst
- een koopman die een aantal kleine pareltjes heeft verzameld.
- een koopman die twee of drie redelijk grote, belangrijke parels heeft verzameld.
- een koopman die de éné kostbare parel heeft gevonden en gekocht.
- een koopman die dacht de éne parel gevonden te hebben maar later diende te constateren dat het een nepparel was.
- een koopman die helemaal niet met het zoeken naar parels bezig is.
Elke rol krijgt een plaats in de spelruimte toebedeeld en men wordt uitgenodigd één van deze rollen die men het meest treft of aanspreekt te kiezen en zich erin in te leven.
3. De spelers worden uitgenodigd zich in te leven in één van de personages
Meer informatie over Rolinleving: >>Zie Werkvorm Rolinleving
4. Iedereen stelt zich voor
De begeleider helpt de spelers om zich hun rol eigen te maken door middel van interviewvragen
Meer informatie over het interviewen: >> Zie Werkvorm Interview
5. De spelers gaan met elkaar in gesprek over hun leven als koopman.
6. Ontrollen en Uitwisselen
Na het gesprek wordt aan de spelers gevraagd hun verhaalpersonage af te leggen
Dan volgt het uitwisselen van de belevingen en levenservaringen die bij het spel zijn opgekomen
Meer informatie over de uitwisseling: >>Zie Begeleiden Uitwisseling
7. Het verhaal wordt als afronding herlezen
Toepassingen
De parel
Spelervaringen van jonge mensen.
Hoe gaan jonge mensen aan de hand van bovenstaande gelijkenis op zoek, doorheen het spelen van bijbelrollen, naar meer bewustwording van de eigen zoektocht naar wat hun leven zin geeft, inspireert, oriënteert?
Zo stelden een aantal zeventien-achtienjarige studenten zich voor aan het begin van het spel.
De koopmannen die kleine pareltjes verzamelen stelden zich als volgt voor.
- "Ik ben een koopman die reeds een verzameling van allemaal kleine parels heeft en waarover ik zeer tevreden ben. Ze zijn niet allemaal even mooi en leuk maar dat hangt ook af van dag tot dag, ze hebben geen vaste waarde"
- "Ik verzamel ook kleine parels, ze zijn heel afstandelijk t.o.v. elkaar, al hebben ze voor mij evenveel waarde als waren het grote parels".
- "Ik ben een koopman die nog steeds op zoek is naar kleine parels, ze krijgen onderling een sterke band, hoe meer pareltjes hoe meer vreugde".
- "Ik ben een koopman van kleine pareltjes, wie het kleine niet begeert is het grote niet weerd. Ik merk wel dat er parels zijn die groeien en parels die krimpen".
- "Ik heb als koopman een hele mooie verzameling kleine pareltjes, maar ik ben nog verder op zoek om mijn halssnoer af te maken. Ik ga niet echt op zoek, ik neem wat mij gegeven wordt".
Anderen ervaren zichzelf als een koopman die reeds enkele grotere waardevollere parels gevonden hadden:
- "Ik heb al enkele waardevolle parels gevonden maar ze vormen geen geheel, soms zijn ze dof, soms gaan ze terug schitteren, maar echt op zoek gaan doe ik niet".
- " Ik heb al enkele grotere parels verzameld, maar ook een aantal kleinere, deze kunnen mogelijk ook uitgroeien tot grotere parels".
- "Ik heb naast grotere ook een kleine parel, als ik die goed verzorg dan gaat hij groeien".
- "Ik heb een paar grote parels, gevonden, waarvan één doorschijnende. Ik denk dat ik ze niet zal kunnen missen, ik heb me er aan gehecht."
- "Ik ben een zoeker naar grotere parels, hoewel de grotere parels die ik in mijn verzameling heb, daar heb ik niet naar gezocht, die heb ik gewoon gevonden. Ik ben nog op zoek naar een derde parel".
- "Mijn grote parels die ik gevonden heb zijn een samenvoeging van kleinere parels, ik zal ze blijven koesteren ook al worden ze beschadigd".
- "Ik ben met mijn grote parels geboren, ik heb er nooit naar moeten zoeken, ze groeien dag aan dag, ze krijgen diverse kleuren en ook smaken als je eraan proeft. Ze zijn diep in mij gebakken, er zonder zou ik niet kunnen leven."
- "Ik zoek nog een derde parel als ik die heb heb ik 'de' parel gevonden, denk ik."
Een derde groepje mensen meent die ene kostbare parel gevonden te hebben.
- "Een paar jaar geleden ben ik deze parel tegengekomen, hoe langer ik hem heb des te zekerder ik ben dat dit 'de' parel is."
- "Ik heb die ene parel tussen mijn andere parels gevonden, op een dag begon die te groeien en te kleuren, zodat die andere parels gewoon weg zonken in het niet;"
- "Op een dag zijn al mijn parels beginnen samengroeien zowel de kleintjes als de grotere tot één grote parel, ik voel me echt gelukkig nu."
Dan zijn er koopmannen die pijnlijke ervaringen achter de rug hebben.
- "Ik ben in mijn leven al meerdere parels tegengekomen waarvan ik dacht dit is de grote parel. Pas na een tijdje zie je dat het geen echte zijn en dan doe je ze weg. Door al die ervaringen zoek ik niet meer naar parels, zelf naar geen kleine. Ik laat het maar op mij afkomen.
- "De teleurstelling is zo groot als 'de' parel die je meent gevonden te hebben een nepparel blijkt te zijn, dan kunnen alle parels je gestolen worden, je vertrouwd geen parel meer , hun glans kan gewoon schijn zijn."
- " Ik ben een tijdlang heel erg op zoek geweest naar wat die ene kostbare parel wel zou kunnen zijn, ik heb overal gevraagd, maar niemand kon mij een voldoende antwoord geven, ik ben wel veel mensen tegengekomen die 'denken' dat ze die ene parel gevonden hebben, en nog veel meer die denken er veel over te weten."
Weer anderen voelen zich geen koopman en zijn niet opzoek naar parels.
- "Ik zoek niet naar parels, maar ik ontwijk ze ook niet. Als ik er eentje zie liggen zal ik hem wel oprapen, maar ik ben meer betrokken op plastic dan op parels, dat vind ik veel mooier."
-" Ik bezoek wel parelveiligen, maar ik zoek niets. Ik ben zeker niet op zoek naar die ene kostbare parel, maar als er een parel uit de lucht komt vallen neem ik hem soms wel mee."
- "Ik heb geen parels en ik zoek er geen. Ik heb al veel valse parels gezien, en moest ik nu een echte parel zien dan laat ik die rustig groeien tot ik en de parel klaar zijn om elkaar te ontmoeten."
- "Ik ben geen zoeker meer naar parels, ik hou mij er niet meer mee bezig, maar moest ik het geluk hebben dat de parel uit de lucht komt vallen, dan zou ik mijn kans wel grijpen."
De parel
De bevraging van elkaars zoektocht naar parels
Tijdens het verdere verloop van het spel gaan de speelsters op zoek naar elkaars motieven, naar het waarom van hun keuze, naar de aard van hun parel, naar de moeilijkheden en de zaligheden van hun zoektocht. Ze bevragen elkaar, getuigen van zichzelf en verantwoorden hun handelen als (ex)koopman van parels. Dit gesprek verloopt in het symbolisch taalgebruik van het zoeken en (niet)vinden, het kopen of van de hand doen van parels, de zorg, de groei ... ervan.
- "Heb je dat soms ook dat je twijfelt of je die parels wel zou bijhouden of niet gewoon weggooien" ?
- "Als ik naar de verzameling parels van anderen kijk dan twijfel ik sterk aan die van mij, ze lijken me dan niets waard"
- "Als ik aan anderen vraag om hun parels te zien dan laten ze soms de rolgordijnen van hun etalage naar beneden. Ik vraag me af waarom die koopmannen alleen met hun parels willen bezig zijn. Ik voel me dan precies maar in klein koopventje."
- "Als je je eigen parels maar belangrijk vindt, dan moet je daar goed zorg voor dragen, zoals ik, ik poets één van mijn parels altijd mooi op en als die blinkt ben ik gelukkig."
- "Moet je eigenlijk op zoek gaan naar steeds grotere parels? Waarom zijn kleine pareltjes niet goed?"
- "Ik vind mijn parels allemaal even belangrijk, ik vind het niet nodig om die ene kostbare parel te vinden."
- "Ik wil mijn parels niet opgeven voor die ene parel, stel dat het een nepparel is, dan ben je alles kwijt."
- "Naar die ene parel ga ik niet op zoek, die moet het toeval mij brengen, die moet me in de handen valllen."
- "Ik geloof niet in die ene echte parel, er zijn vele verschillende waardevolle parels maar die 'ene kostbare' daar zet ik een groot vraagteken bij."
- "Die ene parel bestaat niet, die is voor iedereen anders, iedereen moet zijn eigen parel vinden."
- Ik blijf toch zoeken naar de ene parel, ik voel dat ik begin te weten welke richting het uitmoet, daar hebben die andere grotere parels die ik heb al iets van laten zien.
- "Toen jij vertelde dat je parels ineen groeiden tot één grote parel, toen voelde ik mij ineens opgelucht, nu weet ik haast zeker dat dat ook met mijn parels gaat gebeuren, ik heb er plots echt alle vertrouwen in".
- "Ik vraag me af hoe diegenen zich voelen die een nepparel in handen hebben gekregen, ik twijfel ook aan een van mijn parels, hoe kan je een echte van een nepparel onderscheiden?"
- "Ik had ooit twee iets grotere parels maar die hadden littekens en scheurtjes en ze zijn dan ook gebarsten. Ik denk niet dat het ooit goed zal komen, maar ik bewaar zorgvuldig beide helften."
- "Ik hoop op niets meer, ik neem van niemand nog raadgevingen aan, de perfecte parels vallen uit de lucht."
- "Ik zoek ook niet meer, maar ik respecteer wel dat anderen dat doen, één of andere dag kom ik die parel wel eens tegen."
- "Ik heb wel schrik om mijn parels te verliezen, sommige heb ik al vele jaren, ze zijn me zou nauw dat ik ze heel goed wil vasthouden, het idee dat ik ze zou kunnen verliezen maakt me gek van angst."
- "Ik blijf erbij dat die kleine pareltjes zeker zo belangrijk zijn dan de grote, van sommige van mijn kleinste pareltjes zeggen ze dat het zelfs geen parels zijn, maar toch vind ik dat het juist om deze pareltjes gaat en niet om de grootste.
Zo dialogerend over parels bevragen en ondersteunen de speelsters elkaar in hun zoektocht. Wat ze daarbij onder parels verstaan is niet altijd duidelijk, dat zorgt ook wel eens voor spraakverwarring en onbegrip. Pas na het spel mag iedereen die wil iets vertellen over wat zij onder hun zoektocht naar parels verstaan en welke verbindingen ze met hun eigen concrete leven zien. Sommigen zien in parels voorwerpen die doorheen de tijd belangrijk zijn geworden omwille van de herinneringswaarde, anderen denken daarbij aan deugddoende ervaringen, mooie momenten uit hun leven. Nog anderen denken daarbij aan personen die hen zeer nabij zij zoals ouders, familieleden, naaste buren, weer anderen denken aan vriendinnen of aan hun geliefde. Maar de zoektocht naar parels kan evenzeer de zoektocht naar levenswaarden symboliseren, zo worden, eerlijkheid (doorschijnende parel), verdraagzaamheid , zorg voor de natuur(oppoetsen van de parel), vrede en liefde als grote parels ervaren. Als er over die éne kostbare parel gesproken wordt dan denkt men aan een mogelijke levenspartner, aan de zin van het eigen leven, aan de zin van 'het' leven , aan God. Maar evenzeer als het over de nepparel gaat, handelt het over de bovenstaande elementen, over de frustraties, de ontgoochelingen, de misleidingen, de illusies, het zich bekocht voelen die men in het eigen leven heeft meegemaakt.
Een zoektocht in samenspel
Enkele jaren geleden speelden een groep jeugdleid(st)ers tezamen met hun proost dit spel. De beginpositie die ze innamen was verdeeld over het gehele speelveld. De voorstelling van zichzelf was enigszins vergelijkbaar met bovenstaande beschrijving. Omdat de spelers hun positie mochten verlaten en een andere rol aannemen wanneer zij tijdens het spel aanvoelden dat zij een verkeerde rol gekozen hadden, zich juister bewust waren geworden van hun feitelijke rol of dat zij tot andere inzichten waren gekomen waardoor ze zich in een andere positie voelden bevinden, ontwikkelde zich een dynamisch gebeuren. Opmerkelijk met deze jeugdleid(st)ers was dat zij allen, bij het beëindigen van het spel, zich in de zelfde rol bevonden nl. de rol van koopmannen van kleine pareltjes. Doorheen hun spel, hun gesprekken, het uitwisselen van hun motieven was hun duidelijk geworden dat zij als jeugdleid(st)ers vooral met jonge mensen en kinderen bezig waren en dat ze er voor kozen om met de kleinsten, de zwaksten de uitgeslotenen onder hen bezig te zijn. Niet de om de grote parels ging het, maar de kleinsten onder de kleinsten. En waar de proost eerst nog zelfbewust en betogend als koopman met de ene kostbare parel in de hand had gestaan, stond hij op het eind temidden van zijn jeugdleid(st)ers, die hem in die rol voor waren gegaan, in een bezorgde, betrokken houding van koopman van heel kleine pareltjes. Zo zie je maar hoe jonge mensen hun eigen roeping verduidelijkt krijgen en als groep een zelfde oriëntering vinden doorheen een symbolisch spel van een klein pareltje onder de gelijkenissen, de kleine broers van de grote parabels.