Bibliodrama
De wilgenvrouw
Verhaaltekst
Dichtbij het huisje van een arme man, Heitaro genaamd, groeide een mooie, grote wilgenboom.
In de winter weerkaatste de zon de ijskristallen op de kale takken. In de lente gaven de jonge groene bladeren hem hoop.
In de zomer gaf de boom hem beschutting tegen de hitte en in de herfst waren de mooie kleuren van de boom een prachtig gezicht.
Heitaro hield meer van de boom dan wat ook in zijn leven.
Toen enkele dorpelingen de boom wilden omhakken, omdat ze hout nodig hadden,
overtuigde Heitaro hen ervan het hout te gebruiken dat hij hen gaf.
Hij kon zich het leven zonder wilgenboom niet voorstellen.
Op een nacht, toen Heitaro onder de boom lag te bidden, verscheen er een mooie jonge vrouw.
Zij keek alsof ze wat zeggen wilde, maar te verlegen was om dit te doen.
Heitaro zei: "Geëerde dame, ik zie dat u op iemand wacht. Ik ga wel weg."
Zacht zei ze: "Dat is niet nodig, er komt niemand." "Houdt hij niet meer van u?" vroeg Heitaro.
"Hij komt niet omdat hij er al is." En met deze woorden glimlachte ze en verdween.
Elke avond als Heitaro onder de sierlijke neerhangende takken zat te bidden, verscheen de vrouw.
Op een avond vroeg Heitaro: "Wil je mijn vrouw worden? Jij die uit de wilgenboom komt?"
De vrouw stemde toe en na een tijdje werd er een kind geboren.
Heitaro was gelukkiger dan hij zich kon voorstellen.
Jaren gingen voorbij. Er kwam een bericht dat de Keizer mooi hout nodig had voor de bouw van een tempel om de Godin van de Dankbaarheid te eren.
De dorpelingen besloten het hout van de wilgenboom te geven, want er was nergens een betere boom te vinden.
Heitaro zei tegen zijn vrouw: "Voordat ik je kende, zou ik het verlies van de wilgenboom niet kunnen verdragen,
maar nu heb ik jou en het kind. Wij zullen elkaar wel troosten."
De dorpelingen arriveerden en begonnen de boom te kappen.
Omdat ze van tevoren niet was gewaarschuwd, riep Wilgenvrouw angstig: "Manlief, het wordt zo donker.
De kamer is vol gefluister. Ik word in stukken gehakt."
Met een doffe klap viel de wilgenboom.
Wilgenvrouw was niet meer.
Mythen & Legenden van Japan: F. Hadland Davis.- Vertaling: B. C. Goudsmit. Juli 2009
Bepaalde versies van het verhaal vermelden een andere godheid met name Kwannon, de Godin der Barmhartigheid
Het verhaal komt uit het Japanse shin-to-ïs-me. Letterlijk stamt het woord van: Shin Tao en betekent: weg der goden. De kern van deze godsdienst is de verering van Shin: (god(in), meestal Kami genoemd en heeft zijn oorsprong in het animisme: een geloof in een bezielde werkelijkheid zoals spirituele machten in de natuur (bomen, winden, stenen, wolken, watervallen, mensen, dieren en vooral bergen). Sommige Kami zijn plaatselijk, deze goden of geesten horen dus bij een bepaalde plek. Terwijl anderen juist bij grotere verschijnselen in de natuur horen. Het Shintoïsme is verbonden met afzonderlijke heiligdommen. Een shintoheiligdom, 'jinja' genoemd, wordt om verschillende redenen gebouwd. Bijvoorbeeld om de geografische ligging (een bergheiligdom) en geschiedenis (een bijzondere, misschien gunstige plaatselijke gebeurtenis), natuurfenomenen of belangrijke waarden te accentueren. Elk heiligdom heeft een eigen God(in).
De heiligdommen benadert men door een Torii, een traditionele Japanse poort. Een Torii bestaat uit twee verticale (meestal houten) balken met twee horizontale (dwars) balken bovenop, meestal volledig rood geverfd. Meestal vind je in een heiligdom drie Torii, soms ook talloze. Onder de Torii doorlopen betekent: het rijk van de nacht verlaten en het rijk van het licht betreden. Achter de Torii bevind zich dan heilige grond of ruimte.
De wilgenvrouw Bibliodrama
Verhaalfragment 1:
Heitaro hield meer van de boom dan wat ook in zijn leven. Toen enkele dorpelingen de boom wilden omhakken, omdat ze hout nodig hadden, overtuigde Heitaro hen ervan het hout te gebruiken dat hij hen gaf. Hij kon zich het leven zonder wilgenboom niet voorstellen.
Spel:
De spelersgroep opsplitsen in twee groepen.
De ene groep speelt de rol van dorpelingen die de boom willen omhakken
De anderen spelen Heitaro die de boom wil bewaren.
De kinderen kiezen zelf welke rol ze (eerst) willen spelen.
De grens daarbij is dat er twee ongeveer even grote groepen moeten zijn.
Elke groep probeert zoveel mogelijk argumenten te verzamelen.
Je kan mogelijk de twee groepen even in wat kleinere groepjes opsplitsen om samen wat argumenten te verzamelen alvorens het echte rollenspel gaat beginnen.
Even zich inleven in de beide rollen en de kinderen in een over en weer de argumenten laten uitspelen.
Als begeleider het gesprek organiseren.
Zorgen dat alle geopperde argumenten voldoende tot hun recht komen.
Zorgen dat elkeen van elk groep de kans krijgt om een inbreng te doen.
Meer informatie over het gericht begeleiden van een gesprek: >> Zie Begeleiden Verdiepende vraagstelling
Zie ook 'ondersteunende vraagstelling' in de groene kolom hieronder
Verhaalfragment 2.
Jaren gingen voorbij. Er kwam een bericht dat de Keizer mooi hout nodig had voor de bouw van een tempel om de Godin van de Dankbaarheid te eren. De dorpelingen besloten het hout van de wilgenboom te geven, want er was nergens een betere boom te vinden. Heitaro zei tegen zijn vrouw: “Voordat ik je kende, zou ik het verlies van de wilgenboom niet kunnen verdragen, maar nu heb ik jou en het kind. Wij zullen elkaar wel troosten.”
Het zelfde spel maar vanuit het verder verloop van het verhaal.
Wat verandert er bij de argumenten van de dorpelingen nu het over de bouw van de tempel van de dankbaarheid gaat?
Wat verandert er voor Heitaro nu hij een vrouw en een kind heeft?
De kinderen even laten overleggen in de eigen groep(jes).
Daarna het spel van argumenten en bedenkingen spelen.
Verhaalfragment 3.
De dorpelingen arriveerden en begonnen de boom te kappen. Omdat ze van tevoren niet was gewaarschuwd, riep Wilgenvrouw angstig: “Manlief, het wordt zo donker. De kamer is vol gefluister. Ik word in stukken gehakt.” Met een doffe klap viel de wilgenboom. Wilgenvrouw was niet meer.
Wat zou de vrouw gezegd of gedaan hebben als ze op voorhand wist wat er ging gebeuren?
Laat elk kind even naar voor komen in de klas, zich inleven in de rol van de vrouw van Heitaro en kort iets zeggen of doen.
Hanteer de werkvorm 'rolinleving'
Meer informatie over rolinleving: >> Zie Werkvorm Rolinleving
Uitwisseling
Na het spelen van de verhaalfragmenten de belevingen die zijn opgekomen tijdens het spelen met elkaar uitwisselen.
Welke eigen ervaringen kan je daarbij associëren, welke herinneringen, welke situaties uit het leven, uit de maatschappij.
Welke belangrijke waarden kan je in het verhaal ontdekken, welke zijn bij het spelen naar boven gekomen.
Wat wil het verhaal vertellen over het oprichten van een tempel voor de godin van de dankbaarheid,
Wat wil het verhaal vertellen over de betekenis en de waarde van een boom?
Meer informatie over de uitwisseling: >>Zie Begeleiden Uitwisseling
De wilgenvrouw
Ondersteunende vraagstelling
Interviewvragen bij de rolinleving
Keizer:
- hoe machtig ben je? Hoe gehoorzaam moeten je onderdanen zijn?
- wat betekent de Godin van de Dankbaarheid voor jou?
- waarom wil je er een tempel voor bouwen?
- waarom met hout? Welk soort hout? Wat is ‘mooi’ hout?
Heitaro:
- wat betekent die Wilgenboom voor jou? Waarin verschilt zij van andere bomen?
- is het een mooie boom met mooi hout?
- zou het kunnen dienen voor een tempel voor de Godin van de Dankbaarheid?
- zou je het willen?
- wat is de band van die boom met je vrouw? En met je kind?
Bomen:
- ben je een bepaald soort boom? Met een bepaald soort hout?
- denk je dat de keizer jouw hout ‘mooi’ vindt? Wat vind je zelf?
- wat is jouw bestemming als boom, denk je?
Dorpelingen:
- kan je je dorp in enkele woorden omschrijven? Welke functie heb je in het dorp?
- wat betekent de keizer voor jou? Hoe ga je met zijn ‘berichten’ om?
- wat vind je van zijn laatste bericht (‘mooi hout nodig voor een tempel)?
- wie is die Godin van de Dankbaarheid? Zou je er zelf een tempel voor willen bouwen?
- denk je hier mooi hout te vinden in het dorp?
- hoe mooi is het hout van de Wilgenboom aan Heitaro’s huis?
- is er geen betere boom te vinden voor de tempel?
- wat missen die andere bomen dan?
- hoe goed ken je Heitaro en zijn gezin?
- hoe zou jij de relatie van Heitaro met de Wilgenboom omschrijven?
Kind:
- wie ben je?
- wat kan je over je vader vertellen? En over je moeder?
- wat betekent die Wilgenboom dichtbij jullie huis voor jou?
Wilgenvrouw:
- wie ben je?
- welke verhouding heb je met de mensen van het dorp? Met de keizer?
- wat betekent die Wilgenboom voor jou? En je man? En je kind?
Godin van de dankbaarheid:
- heb je veel werk als Godin van de Dankbaarheid?
- wat betekenen de mensen voor jou? En de keizer?
- vergeten de mensen jou wel eens? Zouden ze zonder jou kunnen? Wat zou er dan gebeuren?
- wat vind je van de idee van de keizer om een tempel op te richten om jou te eren?
- wat is voor jou de betekenis van ‘mooi’ hout?
Wilgenboom:
- beschrijf jezelf eens als boom? Hoe zie je eruit?
- Sta je hier al lang aan het huisje van de arme Heitaro?
- wat betekent Heitaro voor jou?
- wat kan je over de Wilgenvrouw vertellen?
- vergelijk je jezelf wel eens met andere bomen? Vind je jezelf dan mooier?
- de dorpelingen hebben jou uitgekozen om ter ere van de Godin van de Dankbaarheid een tempel op te richten in opdracht van de keizer, wat vind je daarvan?