top of page

VERHALEN

1. Bijbeltekst : Fragmenten uit Lucas 1 en 2

 

Aankondiging van de geboorte van Johannes  [Luc. 1:5-25]

 

5 Toen Herodes koning van Judea was, leefde er een priester die Zacharias heette en tot de priesterafdeling Abia behoorde. Zijn vrouw, Elisabet, stamde af van Aäron. 6 Beiden waren vrome en gelovige» mensen, die zich strikt aan alle geboden en wetten van de Heer hielden. 7 Ze hadden geen kinderen, want Elisabet was onvruchtbaar, en beiden waren al op leeftijd.

8 Toen de afdeling van Zacharias eens aan de beurt was om de priesterdienst te vervullen, 9werd er volgens het gebruik van de priesters geloot en werd Zacharias door het lot aangewezen om het reukoffer op te dragen in het heiligdom van de Heer. 10 De samengestroomde menigte» bleef buiten staan bidden terwijl het offer werd gebracht. 11 Opeens verscheen hem een engel van de Heer, die aan de rechterkant van het reukofferaltaar stond. 12 Zacharias schrok hevig bij het zien van de engel en hij werd door angst overvallen. 13 Maar de engel zei tegen hem: ‘Wees niet bang, Zacharias, je gebed is verhoord: je vrouw Elisabet zal je een zoon baren, en je moet hem Johannes noemen. 14 Vreugde en blijdschap zullen je ten deel vallen, en velen zullen zich over zijn geboorte verheugen. 15 Hij zal groot zijn in de ogen van de Heer, en wijn en andere gegiste drank zal hij niet drinken. Hij zal vervuld worden van de heilige Geest terwijl hij nog in de schoot van zijn moeder is, 16 en hij zal velen uit het volk van Israël tot de Heer, hun God, brengen. 17 Als bode» zal hij voor God uit gaan met de geest en de kracht van Elia om ouders met hun kinderen te verzoenen en om zondaars tot rechtvaardigheid te brengen, en zo zal hij het volk gereedmaken voor de Heer.’

18 Zacharias vroeg aan de engel: ‘Hoe kan ik weten of dat waar is? Ik ben immers een oude man en ook mijn vrouw is al op leeftijd.’ 19De engel antwoordde: ‘Ik ben Gabriël, die altijd in Gods nabijheid is, en ik ben uitgezonden om je dit goede nieuws te brengen. 20 Maar omdat je geen geloof hebt gehecht aan mijn woorden, die op de voorbestemde tijd in vervulling zullen gaan, zul je stom zijn en niet kunnen spreken tot de dag waarop dit alles gaat gebeuren.’

21 De menigte stond buiten op Zacharias te wachten, en de mensen vroegen zich af waarom hij zo lang in het heiligdom bleef. 22 Maar toen hij naar buiten kwam, kon hij niets tegen hen zeggen. Ze begrepen dat hij in het heiligdom een visioen had gezien; hij maakte gebaren tegen hen, maar spreken kon hij niet. 23Toen zijn tempeldienst voorbij was, ging hij terug naar huis.

24 Korte tijd later werd zijn vrouw Elisabet zwanger. Ze leefde vijf maanden lang in afzondering en zei bij zichzelf: 25 De Heer heeft zich mijn lot aangetrokken. Hij heeft dit voor mij gedaan opdat de mensen me niet langer verachten.

 

Aankondiging van de geboorte van Jezus [Luc. 1:26-38]

 

26 In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar de stad Nazaret in Galilea, 27 naar een meisje dat was uitgehuwelijkt» aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. 28 Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ 29 Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. 30 Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken. 31 Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. 32 Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven. 33 Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen.’ 34 Maria vroeg aan de engel: ‘Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad.’ 35 De engel antwoordde: ‘De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God. 36 Luister, ook je familielid Elisabet is zwanger van een zoon, ondanks haar hoge leeftijd. Ze is nu, ook al hield men haar voor onvruchtbaar, in de zesde maand van haar zwangerschap, 37 want voor God is niets onmogelijk».’ 38 Maria zei: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Daarna liet de engel haar weer alleen.

 

Maria en Elisabeth [Luc. 1:39-56]

 

39 Kort daarop reisde Maria in grote haast naar het bergland, naar een stad in Juda, 40waar ze het huis van Zacharias binnenging en Elisabet begroette. 41 Toen Elisabet de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot; ze werd vervuld van de heilige Geest 42 en riep luid: ‘De meest gezegende ben je van alle vrouwen», en gezegend is de vrucht van je schoot! 43 Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt? 44 Toen ik je groet hoorde, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. 45Gelukkig is zij die geloofd heeft dat de woorden van de Heer in vervulling zullen gaan.’

46 Maria zei:

‘Mijn ziel prijst en looft de Heer,47 mijn hart juicht om God, mijn redder: 48 hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares. Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen, 49 ja, grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan, heilig is zijn naam.

50 Barmhartig is hij, van geslacht op geslacht, voor al wie hem vereert.

51 Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm en drijft uiteen wie zich verheven wanen,

52 heersers stoot hij van hun troon en wie gering is geeft hij aanzien.

53 Wie honger heeft overlaadt hij met gaven, maar rijken stuurt hij weg met lege handen.

54-55 Hij trekt» zich het lot aan van Israël, zijn dienaar,zoals hij aan onze voorouders heeft beloofd:

hij herinnert zich zijn barmhartigheid jegens Abraham en zijn nageslacht, tot in eeuwigheid.’

56 Maria bleef ongeveer drie maanden bij haar, en ging toen terug naar huis.

 

De geboorte van Jezus [Luc. 2:1-21]

 

[2] 1 In die tijd» kondigde keizer Augustus een decreet af dat alle inwoners van het rijk» zich moesten laten inschrijven. 2 Deze eerste volkstelling» vond plaats tijdens het bewind van Quirinius over Syrië. 3 Iedereen ging op weg om zich te laten inschrijven, ieder naar de plaats waar hij vandaan kwam. 4 Jozef ging» van de stad Nazaret in Galilea naar Judea, naar de stad van David die Betlehem heet, aangezien hij van David afstamde, 5 om zich te laten inschrijven samen met Maria, zijn aanstaande» vrouw, die zwanger was. 6 Terwijl ze daar waren, brak de dag van haar bevalling aan», 7 en ze bracht een zoon ter wereld, haar eerstgeborene. Ze wikkelde hem in een doek en legde hem in een voederbak», omdat er voor hen geen plaats was in het nachtverblijf van de stad».

8 Niet ver daarvandaan brachten herders de nacht door in het veld, ze hielden de wacht bij hun kudde. 9 Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer, zodat ze hevig schrokken. 10 De engel zei tegen hen: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: 11 vandaag is in de stad van David jullie redder geboren. Hij is de messias, de Heer. 12 Dit zal voor jullie het teken zijn: jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt.’ 13 En plotseling voegde zich bij de engel een groot hemels leger dat God prees met de woorden:14 ‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft’.

15 Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden de herders tegen elkaar: ‘Laten we naar Betlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons bekend heeft gemaakt.’ 16 Ze gingen meteen op weg, en troffen Maria aan en Jozef en het kind dat in de voederbak lag. 17 Toen ze het kind zagen, vertelden ze wat hun over dat kind was gezegd. 18 Allen die het hoorden stonden verbaasd over wat de herders tegen hen zeiden, 19 maar Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en bleef erover nadenken. 20 De herders gingen terug, terwijl ze God loofden en prezen om alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd.

2. Koranteksten: Geboorteverhaal van Isa 

 

Koran: 19 Soera Mèryem: 22-33

"Zij werd zwanger van hem en trok zich terug met hem op een afgelegen plaats. En de geboorteweeën verrasten haar bij de tronk van een palmboom. Zij zei: "0 was ik toch hiervoor gestorven en een vergeten ding gebleven” Maar degene, die beneden haar was (Djibriël/Gabriël) riep tegen haar: "Maak u geen zorgen; zie, uw Heer heeft onder u een beekje doen stromen. En schud ook de tronk van de dadelpalm naar u toe, en er zullen verse en rijpe dadels op u vallen. Eet dus en drink en wees getroost, en als u een sterveling ziet, zeg dan: "Ik heb aan de Barmhartige een gelofte van onthouding gedaan, dus vandaag zal ik tegen niemand spreken." Terwijl zij hem droeg, bracht zij hem toen naar haar familie. Zij zeiden: "0 Mèryem, je hebt waarlijk iets ontstellends gedaan! O zuster van Aäron, je vader was geen slechte man, noch was je moeder een onkuise vrouw." Toen wees Mèryem op het kind, doch zij zeiden: "Hoe zullen wij spreken tot iemand, die nog in de wieg ligt, een klein kind?" Hij zei: "Ik ben de dienaar van Allah; Hij heeft mij de Schrift gegeven en mij tot profeet gemaakt. En Hij heeft mij gezegend, waar ik ook ben. Hij heeft mij voorgeschreven om te bidden, en liefdegaven te geven, zolang ik leef. En eveneens om mijn moeder lief te hebben; Hij heeft mij niet arrogant gemaakt, noch een geweldenaar. Vrede zij met mij, de dag, dat ik werd geboren, en de dag dat ik zal sterven, en de dag, dat ik tot leven wordt gewekt."(19 Soera Mèryem: 2233)

De foto's op de achtergronden en de voorgronden van onderstaande bibliodrama activiteiten zijn genomen tijdens een instructie bibliodrama aan de Lerarenopleiding Lager Onderwijs van de Odisee Hogeschool Campus Brussel op 28.11. 2019                  

2. Opzet

 

2.1.Doelstellingen:

- Het inhoudelijk verkennen van het geboorteverhaal van Lucas.

- Het lezen van fragmenten uit de Koran over de geboorte van de profeet Isa (Jezus)

- Inzicht verwerven in de werking van diverse elementen van de geboorteverhalen en hun betekenissen

- De diverse betekenissen van het verhaal trachten te verbinden met actuele politiek-maatschappelijke gebeurtenissen.

- Door inleving en uitbeelding elementen uit het geboorteverhaal beter begrijpen en indringender aanvoelen.

- Gelijkenissen en verschillen op het spoor komen tussen de geboorteverhalen van Lucas en Matteus en met het geboorteverhaal van de profeet Isa (vzmh) (Jezus) uit de Koran.

- Via drama, zang en dans elementen uit het verhaal verkennen en opgeroepen betekenissen verbinden met eigen levenservaringen.

- Opgeroepen levenservaringen met elkaar delen en elkaar ondersteunen in het beluisteren van elkaars (levens)verhaal, mede in functie van het zich bekwamen in het beluisteren van kinderen.

- Elementen van eigen beleving, inspiratie en levensoriëntatie, doorheen spelvormen als zang, dans en drama, bewust worden, verkennen, doorleven…

- Via het verkennen en doorleven van spelvormen, de betekenis van deze didactische werkvormen voor de innerlijke en spirituele ontwikkeling van mensen en specifiek kinderen leren zien, en doorvoelen.

- Van binnenuit deze werkvormen doorleven om ze gerichter en adequater te kunnen toepassen in het onderwijs, m.n. de basisschool.

 

2.2. Werkwijze:

Algemeen:

Het (verhaalchronologisch en stapsgewijze) verkennen van de bijbeltekst en fragmenten uit de Koran

Lezen en informatie geven bij historische elementen en symbolische betekenissen.

Via vormen van drama als: inleving, uitbeelding, koor, ontmoeting, poppenkast….

verhaalfragmenten en betekenissen uit het bijbelverhaal verkennen en doorleven en verbinden met de eigen levenservaringen en de politiek-maatschappelijke realiteit.

Opgedane levenservaringen met elkaar delen.

Stilstaan bij mogelijkheden en vertalingen van deze ervaringen naar situaties in het eigen leven.

           

3. Werkwijze in stappen.

 

3.1. De bijbeltekst wordt gelezen en verbindingen met het Koranverhaal worden verduidelijkt.

De bijbeltekst wordt voorgelezen door de begeleider of iemand uit de groep deelnemers.

Al naargelang de doelen van het spel kan er voor gekozen worden om aspecten van de tekst van exegetische commentaren te voorzien. Hierbij is feitelijke informatie te verkiezen boven duiding en interpretatie.

 

3.2. Eerste reacties bij de tekst.

Een kort gesprekje om eerste reacties en indrukken bij het horen of lezen van de tekst op te vangen is soms aangewezen. Gevraagd wordt naar wat is opgevallen, wat stoort of wat niet goed begrepen is. Bij onbegrip over tekstfragmenten kan toelichting gegeven worden door de andere deelnemers of de begeleider.

 

3.3. Het stapsgewijze herlezen en interpreteren van de tekst.

Via toelichtingen en een variatie aan speel en belevingswijzen wordt de bijbeltekst verkend.

Gebruik wordt gemaakt van : Afbeeldingen, uitbeelding, verbeelding, (biblio)drama, beweging, inleving, samenspel, zang, kleuring en dans.

Zie: Didactische uitwerking

 

3.4. Uitwisseling na het spel

De uitwisseling vormt een onlosmakelijk deel van het bibliodramaspel. De spelers worden uitgenodigd om aan elkaar te vertellen wat ze doorheen het spel in hun rol beleefd, gevoeld of gedacht hebben wat niet in het spel ter sprake is gekomen.

Daarna wordt hen gevraagd te vertellen welke verbindingen ze ervaren hebben met hun eigen leven, de maatschappij, hun levensvisie, hun geloof…. Gericht op de doelen of het thema van het spel.

De doelen van de uitwisseling: Heb ik tijdens dit spel iets herkend van mijn leven, mijn zoektocht naar richting, wijsheid en waarheid? Wat was mijn grootste hindernis die ik moest overwinnen? Wat was mijn grote ontdekking?

 

3.5. Het lezen van de bijbeltekst

Het bibliodrama wordt afgesloten met het lezen van de bijbeltekst. De gespeelde situaties worden weer in het (tegen)licht van de bijbeltekst geplaatst. Ze worden er respectvol aan teruggegeven. Verleden (de bijbeltekst) en heden (de spelervaringen) worden ter overweging naast elkaar geplaatst. De spelers kunnen nog heel kort op aangeven wat hen in deze laatste fase nog is opgevallen. Zo vertrekt en eindigt bibliodrama bij de bijbeltekst.

 

3.6. Nabespreking

Nadat het bibliodrama afgerond is kan er indien gewenst wat tijd genomen worden om vragen m.b.t. de algemene doelen van bibliodrama, dans e.a. werkvormen of over de aanpak en de effecten ervan te bespreken.

 

4. Inhoudelijke en creatieve uitwerking

 

 

Bijbeltekst:

In de zesde maand zond God de engel Gabriël…naar de stad Nazaret in Galilea, 27 naar een meisje dat was uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. 

4.1. Betekenis en toelichting 

Gabriël : (Hebreeuws: גבריאל, Grieks: Γαβριήλ, Gavriel, Latijn: Gabrielus, Arabisch: جبريل , Dzjibriel of جبرائيل , Dzjibrāʾiel) … Het is een Hebreeuwse naam met de betekenis '(sterke) man van God', ook wel ‘kracht van God’. Het is de naam van een van de aartsengelen in de Bijbel en in de Koran; Engelen zijn in de eerste plaats boodschappers. In de bijbel zendt God 'boodschappers' om aan mensen over te brengen wat Hij heeft te zeggen. In het Hebreeuws is het 'mal'ak': iemand die gezonden is. In het Grieks wordt daarvoor het woord: 'aggelos' gebruikt. Dit woord is in onze taal terecht gekomen: 'aggelos' werd 'engel'. Wanneer in geboorteverhalen en andere teksten sprake is van een 'engel van God', is dit allereerst een literair en theologisch gegeven. Het is geen objectieve uitspraak over het bestaan van engelen, maar een uitdrukking van het geloof dat God degene is van wie deze boodschap uitgaat. Engelen zijn aanduidingen van Gods nabijheid. In de ontmoetingen met de engel, krijgen de mensen met God te maken, ze laten de lezer horen hoe God omgaat met de mens, met z'n volk. Dus engelen bestaan als dusdanig niet, maar enkel in verhalen en bij wijze van spreken over God. Ze zijn de wijzen van zeggen dat God anders handelt, dat diens handelen niet in onze normale denkschema's te vatten is.

 Maria: Maria (van Grieks Μαρία), Mirjam (van Hebreeuws מרים) of Maryam (van Arabisch مريم) is in het Nieuwe Testament en in de Koran de moeder van Jezus. De oorsprong van de naam is hoogst waarschijnlijk Egyptisch: Meriam, van Meri-Amon (wat betekent "de Geliefde van -de god- Amon") De naam wordt ook in verband gebracht met de Hebreeuwse wortel m-r-r met de betekenis "bitter", of “weerspannig”. Hiervan is ook het woord mirre afgeleid.( ’n geschenk van de wijzen uit het oosten: evangelie Mattheus)

Jozef (Yoesoef): God voegt toe. God zal toenemen, doen toenemen, geeft groei…

Verwijst naar de zoon van Jacob (elfde van de twaalf zonen). In een put gestopt en als slaaf verkocht.

In Egypte werd hij onderkoning. (Koran: profeet Yoesoef, Yusuf, vrede zij met hem)

4.2. Creatieve uitwerking:

Afbeeldingen: Afbeeldingen van de engel Gabriël (Djibriël) en van engelen in vele soorten:

Oude beelden en voorstellingen uit de hedendaagse kunst worden in een cirkel op de grond gelegd.

Voorbeelden zijn te vinden in de beide pdf's hiernaast.

 

Elke speler laat zich inspireren door één of meerdere afbeeldingen

en door de eigengemaakte voorstellingen uit het eigen verleden

 

Spelwijze: Uitbeelden en inleven

- Met een kleurrijke doek  uit een koffer, de engel (Gabriël) (Djibriël) uitbeelden en een passende houding aannemen.

- In tweetallen uitbeelden en doorleven en elkaars houdingen spiegelen (overnemen, nadoen). De houdingen doorleven, doorvoelen.

De ervaren betekenissen aan elkaar uitwisselen van ervaringen.

- Een boodschap als engel meegeven. Eén zin zeggen: Wat zou jij als engel als boodschap aan de wereld meegeven. Spiegelen bij elkaar, van de engel met boodschap. Daarna als toehoorder van de engel trachten een antwoord te geven op de engel met boodschap.

Uitwisselen van belevingen en ervaringen.

           

4. Vervolg Inhoudelijke en creatieve uitwerking 

 

Bijbeltekst:

Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ 29 Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. 30 Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken. 31 Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. 32 Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven. 33 Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen.’

34 Maria vroeg aan de engel: ‘Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad.’ 35 De engel antwoordde: ‘De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God. 36 Luister, ook je familielid Elisabet is zwanger van een zoon, ondanks haar hoge leeftijd. Ze is nu, ook al hield men haar voor onvruchtbaar, in de zesde maand van haar zwangerschap, 37want voor God is niets onmogelijk».’ 38 Maria zei: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Daarna liet de engel haar weer alleen.

4.3. Betekenissen:   In het Hebreeuws is Elisabeth mogelijk afkomstig van "Elisjeba", hetgeen betekent "God heeft gezworen", "God is mijn eed" of "God is degene bij wie ik zweer". Het is mogelijk ook een samenvoeging van ‘Elisa’(God brengt redding) en ‘beth’ wat huis betekent: de woning waarin God redding brengt.

4.4.  Spelvorm: Het koor: Tussen de engel en Maria

De spelers laten zich mogelijk inspireren door: Afbeeldingen van de engel Gabriël die de Blijde boodschap brengt aan Maria.

Beelden uit de oude en hedendaagse kunst. Mogelijke afbeeldingen die kunnen inspireren  zijn te vinden in  bijgaand pdf.

 

Spelvorm: Het koor: Algemene Werkvorm beschrijving: >> Naar Werkvorm: Het koor: 

Uit een verhaal kiest men twee personages die elkaar tegenspelers zijn of die aangever en ontvanger zijn, die woord en wederwoord, vraag en antwoord zijn van elkaar. De groep spe(e)l(st)ers verdeelt zich in twee ongeveer gelijke groepen en kiest voor één van beide verhaalpersonages (rollen). De beide groepen stellen zich in twee rijen tegenover elkaar op aan de éne en andere zijde van het speelveld (min. vijf stappen en max. tien stappen van elkaar). Ze leven zich in, in de rol van de verhaalfiguur die ze gekozen hebben. De ene koorgroep geeft aan, de ander antwoordt, conform het verhaal. Uit beide koorgroepen treedt eerst één personage op de voorgrond (protagonist) door een stap vooruit te zetten, een houding aan te nemen en een uitspraak te doen. Daarna antwoordt een tegenspeler (antagonist) uit het andere koor op de voorzet, het woord, de uitspraak van de protagonist.

 

Voorbeeld: De protagonist speelt de engel Gabriël met een boodschap aan Maria en zegt bijvoorbeeld 'Gij zult een kind krijgen'. De antagonist in de rol van Maria antwoordt met 'Oh, ik ben zo blij' of 'Daar zit ik niet op te wachten'. Achter deze beide spe(e)l(st)ers bevindt zich nu een koor van spelers. Een koor dat de rol van de protagonist of antagonist gaat ondersteunen, versterken, bevragen, verkleinen... Al naargelang de afgesproken speelwijze. Dus eerst neemt iemand van het koor uit de eerste groep de uitspraak van de protagonist over daarna neemt iemand uit het andere koor de uitspraak van de antagonist over, dan weer iemand uit het eerste koor en zo voort tot ieder aan de beurt is geweest. Hier stopt de begeleid(st)er het eerste spelmoment. De houdingen van de koorleden blijven de hele speeltijd als bevroren op het scène staan tot het spel stopt.

- Variaties van deze spelvorm: Zie algemene werkvorm beschrijving:  >> Naar Werkvorm Het koor

- Uitwisselen van ervaringen.

engel_openingsfoto.jpg

4. Vervolg Inhoudelijke en creatieve uitwerking

 

Bijbeltekst:

"Kort daarop reisde Maria in grote haast naar het bergland, naar een stad in Juda,"

 

4.5. Werkvorm: Dans: Onderweg zijn, ontmoeten, begroeten, zich open stellen (effeta)

 

Betekenisgeving: Op weg gaan, rechtop en open voortgang maken, uitkijken naar de toekomst, naar ontmoetingen. Beheerst en traag, op maat, aandacht voor zacht contact met de aarde, met de grond voor onze voeten. Het zich openstellen, op wat op je toekomt, voor wat ontmoetingen met zich meebrengen, zich openen voor een ander, . In de dans elkaar aankijken, begroeten, minzaam toelachen. Zich open stellen op de weg, de verassingen, de nieuwe uitzichten die dat meebrengt… Gaandeweg zich open stellen voor het wezenlijke, de innerlijke hoop, de levenskern, het geheim… het onderweg zijn naar bevrijding...

 

Dansbeschrijving: De dansers, stappen vooruit in de vorm van een zich voortbewegende kronkelende slang. Deze dans wordt met een voorganger gedanst die, met de rij dansers op sleeptouw, als een slang door de ruimte bewegen, waarbij de dansers elkaar tegenkomen en langs elkaar heen glijden, zodat er contact en begroeting mogelijk is. Oogcontact maken, glimlachen, neigen met het hoofd… verkennen wat het met je doet. De dansers houden elkaars handen worden vast. Geen in drie stappen naar rechts vooruit op de danslijn. Rechtervoet, linkervoet, rechtervoet. Dan draait het lichaam meer links toe en wordt de linkervoet één stap naar links toe gezet (tippend de grond raken) en weer terug naar achter, gevolgd door rechtervoet, tippend naar voor en weer terug. De terugstap van de rechtervoet wordt tegelijk de eerste stap opnieuw in de danslijnl, waarna alles zich weer herhaald. De laatste rechtervoet terug wordt dus tegelijk de eerste voet, gevolgd door links en rechts, licht met het lichaam draaiend naar links en de linkervoet tipt naar voor en terug, de rechtervoet tipt naar voor en terug opzij-vooruit als weer de eerste stap in de volgende herhaling van de danspas. Eenvoudig: Rechtsvoor, linksvoor, rechtsvoor, lichaam licht naar linksdraaien, linkervoet links tip en terug, rechtervoet tip en terug als eerste stap rechtsvoor. Alles herhalen. Schematisch Rv,Lv,Rv, Ll. Lt, Rl. Rt=Rv ; Lv,Rv….

 

Muziek: Pravo dansmuziek

Trage eenvoudige dansversie: https://www.youtube.com/watch?v=N4jroqhr95Q

Versnelde dansversie: https://www.youtube.com/watch?v=MQDOa1Gq634

Bijbeltekst:

"... waar ze het huis van Zacharias binnenging en Elisabet begroette. 41 Toen Elisabet de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot; ze werd vervuld van de heilige Geest 42 en riep luid: ‘De meest gezegende ben je van alle vrouwen», en gezegend is de vrucht van je schoot! 43 Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt? 44 Toen ik je groet hoorde, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. 45 Gelukkig is zij die geloofd heeft dat de woorden van de Heer in vervulling zullen gaan."

 

4.6. Spelvorm: Ontmoetingsspel

 

Beelden: afbeeldingen van de ontmoeting tussen Maria en Elisabeth uit oude en hedendaagse kunst.

Beelden die vele vormen van begroeten en ontmoeten weergeven. Voorbeelden in bijgaande pdf's

Deze beelden worden bekeken en becommentarieerd door de spelers voorafgaand aan het spel.

Ze kunnen een inspiratie zijn voor eigen ontmoetingswijzen tijdens het spel.

 

Spelvorm: Ontmoetingsspel: Algemene Werkvorm beschrijving:>> Naar Werkvorm Ontmoetingsspel 

 

Een ontmoetingsspel is een spel gebaseerd op een verhaalsituatie waarbij twee personages elkaar ontmoeten. Ze geven de ontmoeting zelf vorm met woorden en gebaren. Het proces van opstaan en naar elkaar gaan toe, houdt een grote spanning in zich, van uitzien en verlangen, van angst en onzekerheid, van welkom zijn en afgewezen worden. Een ontmoeting kan conflictueus, beleefd, sereen, ontwapenend, bevrijdend… verlopen. De ontmoeting is vooral een begin van iets, een start van een proces of een herstel, heropname of uitdieping daarvan.

 

De beide spelers leven zich in in één van beide rollen: Maria of Elisabeth. Die beiden zwanger zijn en familie van elkaar. 

Maria gaat op bezoek bij Elisabeth. Elisabeth neemt eerst een plaats in, in de ruimte.

Maria gaat er naar toe vanuit een verder afgelegen plaats. Dan gebeurt de ontmoeting zoals die spontaan tussen de beide spelers ontstaat.

De wijze waarop de ontmoeting verloopt, wordt ingevuld door de inspiratie van het moment, door de interactie van de ene spe(e)l(st)er op de woorden en gebaren van de andere.

Eerst een demo-voorbeeld voor heel de groep.

Daarna in tweetallen. Plus herhaling met rolwissel.

Eindigen met het uitwisselen van ervaringen.

 

Bijbeltekst:

"Maria zei:‘Mijn ziel prijst en looft de Heer,47 mijn hart juicht om God, mijn redder: 48 hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares. Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen, 49 ja, grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan, heilig is zijn naam.

50 Barmhartig is hij, van geslacht op geslacht, voor al wie hem vereert.

51 Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm en drijft uiteen wie zich verheven wanen,

52 heersers stoot hij van hun troon en wie gering is geeft hij aanzien.

53 Wie honger heeft overlaadt hij met gaven, maar rijken stuurt hij weg met lege handen.

54-55 Hij trekt zich het lot aan van Israël, zijn dienaar, zoals hij aan onze voorouders heeft beloofd:

hij herinnert zich zijn barmhartigheid jegens Abraham en zijn nageslacht, tot in eeuwigheid.’

56 Maria bleef ongeveer drie maanden bij haar, en ging toen terug naar huis.

 

4.7. Spelvorm: Rolinleving.

Zich inleven in de rol van Maria en één aspect van het Magnificat zelf verwoorden op eigen wijze.

Inleven dat je zelf zwanger bent van een heilige (goede, heelmakende, goddelijke) geest (begeestering, inspiratie, hoop, verwachting) Trachten te voelen wat er in je opkomt… waar wil je in verwachting van zijn, van welke heelmakende geest…. Wat komt er in je naar boven?

Neem een houding aan doorvoel goed wat je gaat zeggen en spreek dit dan uit. (tegenover je spelgenoot, medespeler) Nadien aan elkaar vertellen wat je bij elkaar gehoord hebt en hebt willen zeggen en waarom.

Spelvorm: Rolinleving: Algemene Werkvorm beschrijving: >> Naar Werkvorm Rolinleving 

 

4. Vervolg Inhoudelijke en creatieve uitwerking 

 

Bijbeltekst:

" In die dagen kwam er een besluit van keizer Augustus, dat er een volkstelling moest gehouden worden in heel zijn rijk. Deze volkstelling had voor het eerst plaats toen Quirinius landvoogd van Syrië was." 

 

4.8. Toelichting en Betekenis:

Keizer Augustus: Augustus: eretitel betekent: verhevene. Noemde zich: Imperator Caesar Divi Filius (opperbevelhebber, keizer, zoon van God)

Zorgde er voor dat de daadwerkelijke macht niet meer bij de senaat, de consuls en de andere republikeinse instellingen lag, maar bij de bevelhebbers van de legioenen. Het opperste politieke gezag in de staat kreeg ook een sacraal aura, als opperste priester van de Romeinse staatscultus kon hij nu ook de religio Romana naar zijn zin regelen. De belastingen werden door Augustus vastgesteld op basis van een census (volkstelling), waarbij quota voor elke provincia ( veroverde gebieden) afzonderlijk werden vastgelegd. 

 

 

Volkstelling: Beschrijving door Lactantius, Romeins schrijver en criticus

"De censoren (registreerders, belastingheffers) verschijnen overal en brengen alles in beroering. Akkers worden stukje voor stukje opgemeten, iedere wijnstok, elke fruitboom en al het vee wordt geteld. In de steden wordt de bevolking uit stad en land bijeengedreven; de marktplaatsen zijn verstopt door alle families die in grote groepen verschijnen. Overal is geschreeuw te horen van mensen die onder folteringen en stokslagen verhoord worden. Zonen worden tegen hun vaders uitgespeeld, men prest slaven tot uitspraken tegen hun heren, vrouwen worden tegen hun mannen opgezet. Als al deze pogingen tevergeefs blijken te zijn, worden belastingplichtigen gefolterd tot ze tegen zichzelf getuigen. En als de pijn gezegevierd heeft, wordt het bezit, dat deze mensen helemaal niet hebben, opgetekend. Er wordt helemaal geen rekening gehouden met ouderdom of gezondheidstoestand. Overal is gejammer en geschreeuw."

 

Bijbeltekst:

 "Allen gingen op reis, ieder naar zijn eigen stad om zich te laten inschrijven. 4 Ook Jozef trok op en omdat hij behoorde tot het huis en geslacht van David, ging hij van Galilea uit de stad Nazaret naar Judea, naar de stad van David, Betlehem geheten, 5 om zich te laten inschrijven, samen met Maria, zijn verloofde, die zwanger was. "

 

4.9. Toelichting en Betekenis:

 Judea: loven en danken. Juda wordt de stamvader waaruit David geboren is. Juda is leider van de 12 stammen van Israël. Jezus wordt door Juda(s) (door heel Israël) verraden.

 Bethlehem: Huis (Beth) van het brood (lehem): Klein dorpje op 10 km van Jeruzalem (vandaag omgeven door 3 vluchelingenkampen. Begraafplaats Rachel(herderin, stammoeder, symboolmoeder die weent om de verloren kinderen van Israël) (zoals de moeders van Bethlehem wenen na de kindermoord). Woonplaats van Ruth ( een vreemdelinge die stammoeder van David wordt) en David )(herder)( jongste zoon) (voorbeeldkoning van Israël)

 

Bijbeltekst:

"Terwijl zij daar verbleven, brak het uur aan waarop zij moeder zou worden; 7zij bracht haar zoon ter wereld, haar eerstgeborene, wikkelde hem in doeken en legde Hem neer in een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg."

 

4.10. Creatieve verwerking: Lied zingen

- Er is een kindeke geboren op aard.

Er is een kindeke geboren op aard 2x
‘t Kwam op de aarde voor ons allemaal 2x
‘Er is een kindeke geboren in ‘t strooi 2x
‘t Lag in een kribje gedekt met wat hooi 2x
‘‘t Kwam op de aarde voor ons allegaar 2x
‘t Wenst ons een zalig nieuwjaar 2x

https://www.kinderliedjes.info/er-is-een-kindeke-geboren-op-aard/

 

- Hoe leit dit kindeke:

Hoe leit dit kindeken hier in de kou, Ziet eens hoe alle Zijn ledekens beven

Ziet eens hoe dat het weent, En krijt van rouw

Na, na, na, na, na, na, kindeken teer, Ei zwijg toch stil, sus, sus! En krijt niet meer

Sa! ras dan, herderkens Komt naar de stal

Speelt een zoet liedeken Voor dit teer lammeken

Het dunkt mij dat het nu Haast slapen zal Na, na, na, na, na, na, kindeke teer,

Ei zwijg toch stil, sus, sus!En krijt niet meer

En gij, o engeltjes, komt ook hier bij Zingt een motetteken Voor uwen koning

Wilt hem vermaken met uw melodij Na, na, na, na, na, na, kindeke teer,

Ei zwijg toch stil, sus, sus! En krijt niet meer

Herman van Veen: https://www.youtube.com/watch?v=pwIX9VtN-Zw

Kinderkoor: https://www.youtube.com/watch?v=f_01ASN0VeE

 

- Jezeke is geboren 

Jezeke is geboren, Halleluja halloo Jezeke is geboren in een bakske vol met stro

Jezeke is geboren, Halleluja halloo Jezeke is geboren in een bakske vol met stro

Urbanus

4.11. Spelvorm: Rolinleving

Zich inleven als Maria of als Jozef. Een houding aannemen tegenover/met hun pasgeboren kind.

Iets zeggen over hun beleving van de situatie. De rol spelen met een pop en met doeken.

In een kleine groep van 4 tot 5 personen om beurten een rol opnemen, zich inleven en een beleving, verwachting, (wan)hoop… uitspreken.

Spelvorm: Rolinleving: Algemene Werkvorm beschrijving: >> Naar werkvorm Rolinleving 

er is een kindeke geboren op aard muziek
Hoe-leit-dit-Kindeke.png

4. Vervolg Inhoudelijke en creatieve uitwerking

 

Bijbeltekst:

 "Niet ver daarvandaan brachten herders de nacht door in het veld, ze hielden de wacht bij hun kudde.  Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer, zodat ze hevig schrokken. De engel zei tegen hen: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: vandaag is in de stad van David jullie redder geboren. Hij is de messias, de Heer."

 

4.12. Toelichting en Betekenis:

Herders: Herders zijn dagloners, uit de onderste lagen van de bevolking, op bedelaars en mismaakten na, de laagste sociale groep in de maatschappij. Aan de rand van de samenleving, letterlijk, buiten de dorpen, in de bergen, zwervers, zonder thuis. Ze staan buiten het officiële jodendom omdat  ze de wetten en leefregels niet volgen, het zijn armen, uitgestotenen. Het bezoek van de engel geeft Gods aandacht voor de zwakken weer, de kleine mensen, mensen aan de rand. Ze zijn voorafspiegelingen in het verhaal op de aandacht in Jezus leven voor outcasts, buitenstanders, onderdrukten… Tegelijk zijn de herderfiguren verwijzingen naar koning David, die een herder was en werd uitverkoren door de profeet als jongste van een gezin. Het verwijst ook naar het verhaal van de goede herder als tegenbeeld voor het uitsluitende gedrag van schriftgeleerden en Farizeeën. De herders worden ook in de nacht gesitueerd, wat symbool staat voor de duisternis en negativiteit waarin ze moeten leven. De herderbeelden in de kerststal hebben hun opname in de Grieks-Romeinse cultuur een idyllische vertaling gekregen beantwoordend aan hun schoonheidsideaal, in tegenstelling tot hun schrijnende realiteit. Zo hebben ze in hun ontwikkeling almaar meer het zachte, lieve, tere uitzicht gekregen, maar dat roep tegelijk ook de zachte waarden in ons wakker.

Christus (Grieks): messias,(Hebreeuws) gezalfde (Nederlands): De verwachte redder, verlosser, bevrijder van het volk

 

Bijbeltekst:

"Dit zal voor jullie het teken zijn: jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt.’ 

 

4.13. Spelvorm: Poppenspel met handen.

Het verhaalfragment van de boodschap van de engelen aan de herders, in poppenkastvorm, spelen.

In gezamenlijk overleg een scenario bedenken en uitbeelden uitsluitend met handen boven een doek..

De handen worden getoond als bij poppenkast, boven een doek waarachter de spelers verder helemaal verdwijnen. Er wordt gewerkt in groepjes van drie tot vijf personen. Max. 10 minuten voorbereidingstijd. Elke speelgroep speelt om beurten een eigen gemaakte scene. De andere zijn toeschouwers. Na elk spel vertellen de toeschouwers wat ze gezien, beleefd, ervaren of geassocieerd hebben. (geen oordelen).

 

Spelvorm: Poppenspel met handen: Algemene Werkvorm beschrijving: >> Naar werkvorm Handenspel 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IMG_20191128_173634_edited.jpg

           

4. Vervolg Werkwijze in stappen.

 

Bijbeltekst:

" En plotseling voegde zich bij de engel een groot hemels leger dat God prees met de woorden:

 ‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft».’

 

4.14. Creatieve verwerking:  geactualiseerd lied over de herders zingen 

- Dit is de nacht van de zwervers  (melodie: Herders hij is geboren)

Dit is de nacht van de zwervers van zoekers naar een huis,

mensen speurend naar vrede. Wie geeft zijn vijand thuis?

Refrein:

Hoe komt een kind terecht, waar moet het neergelegd,

hoe zal het veilig gaan, wie reikt het vrede aan?

 

Waar is een plek voor de kleinen, waar gaan de armen voor?

Wie ontgrendelt de deuren, Wie breekt de tralies door?

Refrein

 

Heden is ons geboren de mens die ruimte schiep,

die zolang hij mocht leven om recht en vrede riep.

Refrein

 

Muziek: https://www.youtube.com/watch?v=uklxDfVIvPM

 

4.15. Creatieve verwerking: Vredesliederen zingen

Als engelen liederen van vrede zingen.

- Give Peace a chance: John Lennon:

https://www.youtube.com/watch?v=C3_0GqPvr4U

- Dona nobis Pacem: https://www.youtube.com/watch?v=gKz_aBRhCIk

https://www.youtube.com/watch?v=_mEXfohmzj4

- Sjaloom Haverim

- Geef vrede Heer geef vrede

- Alle mensen worden broeders (Het einde 9de symfonie van Beethoven)

4. Vervolg Inhoudelijke en creatieve uitwerking

 

Bijbeltekst:

" Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden de herders tegen elkaar: ‘Laten we naar Betlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons bekend heeft gemaakt.’ 16 Ze gingen meteen op weg, en troffen Maria aan en Jozef en het kind dat in de voederbak lag. 17 Toen ze het kind zagen, vertelden ze wat hun over dat kind was gezegd. 18 Allen die het hoorden stonden verbaasd over wat de herders tegen hen zeiden, 19 maar Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en bleef erover nadenken. 

 

4.16. Spelvorm: Rolinleving aan de hand van beelden van herders uit de kerststal

Materiaal: Kerststal beeldjes van herders, uit diverse landen wereldwijd.

Aangevuld met fotoafbeeldingen van herderinnen: Een reeks van 36 herderinnenbeeldjes in bijlage pdf

 

Kies een beeld van een herder uit. Neem de houding van het beeld zo getrouw mogelijk over.

Doorvoel via introspectie wat dit met je doet. Welke gedachten, belevingen herinneringen… komen in je op.

Leef je in in de rol van herder. Spreek één zin uit die daar iets van weergeeft. Ik voel, ik denk….

 

In een klein groepje (tiental personen) als herders, rondom de beelden van Maria Jozef en het kind Jezus gaan zitten.

Je eigen gekozen herderbeeld in een positie tegenover hen (Jozef, Maria Kind)  plaatsen en om beurten iets van jezelf als herder tegen (één van ) hen zeggen.

Spelvorm: Rolinleving: Algemene Werkvorm beschrijving >> Naar Werkvorm Rolinleving 

 

Bijbeltekst:

"De herders gingen terug, terwijl ze God loofden en prezen om alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd.

 

4.17. Creatieve verwerking: Dans

 

Al dansend de vreugde en het loven van de herders verbeelden

Betekenissen van de dans

In deze context geeft de dans het terug gaan van de herders weer. Samen met elkaar in gemeenschap linksom en rechtsom stappen, de ene kant uit of de andere. Dicht bij elkaar samenkomen, en dichterbij bij de kern van het leven, in een respectvolle buiging en oprichting voor het mensoverstijgende, de handen samen opgeheven en wuivend, lovend, blij… het leven, het heilige vierend.  In een respectvolle buiging achterwaarts bewegen en zich oprichten. De eigen vreugde in volheid tonen in een dubbele dans om de eigen as met een gebaar naar het mensoverstijgende, bevrijdingsgebeuren. Daarna zich weer in alle eenvoud inschakelen in de gewone gang van het leven.

 

Dansbeschrijving

 

Eenvoudige versie:

1. Dansers staan in de cirkel,  elkaar handen geven. De dans start met 2 x 8 passen in rechtse dansrichting. Rechtervoet start. Daarna omkeren en 2 x 8 passen linksom lopen (stappen)

2. Samen naar het midden 8 stappen: licht gebogen starten en rechtkomen met de handen boven het hoofd in het midden. Daarna achterwaarts 8 stappen terug.

3. In 8 passen om de eigen as draaien naar rechts. De handen vanuit het hart naar boven bewegen, de vingertoppen laten opengaan naar boven. 4x deze beweging van het hart naar boven en weer terug. Daarna idem maar andersom. Links omdraaien.

4. Dan herbeginnen en herhalen van voorafaan.  

 

Variatie: Dansers staan in de cirkel,  elkaar handen geven.

  1. Wandelpas Rechtsom 16 passen en terug. De dans start met 2 x 8 passen in rechtse dansrichting. Rechtervoet start. 16 passen. Daarna omkeren en 2 x 8 passen linksom stappen.

  2. Naar midden: 8p en achterwaarts terug 8p. : 2x : Samen naar het midden 8 stappen: licht gebogen starten en rechtkomen met de handen boven het hoofd in het midden. Daarna achterwaarts 8 stappen terug. Deze bewegin naar het midden herhalen. (Variatie: 4passen en 1 wieg (R. en L.) pas) Naar het midden 4 snelle passen en een trage wiegpas. Daarna 4 achteruit en een wiegpas.

  3. Terplaatse ronddraaien om eigen as 8px2 Rechtsom Linksom x2: Terplaatse om de eigen as draaien naar rechts en terug in 8 kleine passen. De handen vanuit het hart naar boven het hoofd bewegen 4x, de vingertoppen laten opengaan naar boven. 4x deze beweging van het hart naar boven en weer terug. Daarna idem maar andersom. Links omdraaien.

  4. Bijschuifpassen rechtsom 8px2 en terug idem: Rechts opzij - links erbij (8 x)  en idem terug. Links opzij en rechts erbij. (8x)

  5. Naar midden: 8p en achterwaarts terug 8p: 2x

  6. Terplaatse ronddraaien om eigen as 8p x2 Rechtsom Linksom. Draaien. En terug. De rechterhand open op borsthoogte gracieus voor het lichaam, als een mededeelzaam gebaar en de linker achter lichaam. Daarna idem maar andersom: links omdraaien, linkerhand voor het lichaam, rechterhand achter het lichaam gehouden.

  7. Kruispassen Linksom 4x4p in tegendansrichting (Links) en terug: Links over rechts, links achter rechts. Rechtervoet over linkervoet, linksopzij, rechtervoet achter linkervoet, links opzij: (x4)

  8. Naar midden: 8p en achterwaarts terug 8p: 2x

  9. Naar midden: 8p en achterwaarts terug 8p.

 

Muziek en dans: Al Achat.

Al achat kama v'chama: The more the merrier: Hoe meer zielen hoe meer vreugde

https://www.youtube.com/watch?v=_Mg9Es7BgxI

https://www.youtube.com/watch?v=ia6DyuxrTfM

https://www.youtube.com/watch?v=767PsrQnDH0

Muziek: https://www.youtube.com/watch?v=pwvlQUH5Ov0

IMG_20191128_175426_edited.jpg
IMG_20191128_175514_edited.jpg
bottom of page